Código do proxecto: RTA01-144-C5-1
Ano de inicio: 2001
Investigador Principal: Juan Piñeiro Andión
Outros investigadores: Juan Piñeiro Andión (Coordinador), Nieves Díaz Díaz, Jaime Fernández Paz, Mª Concepción Santoalla Lorenzo, Roberto Suárez Vázquez
Departamento:
Área:
OBXECTIVO•
Estudo de mesturas de distintos cereais con distintas llleguminosas anuais para produción no inverno e verán.• Estudo de seméntaa simultánea de praderías con triticale+chícharo en cultivo ecolóxico.• Estudo da defensa contra vexetación espontánea de millo forraxeiro ecolóxico.
RESULTADOS PARCIAIS
Mesturas de distintos cereais con distintas lleguminosas sen aplicación de nitróxeno de sínteseEstudáronse as mesturas binarias gramínea-lleguminosa de avena, centeo ou triticale con guisantes ou veza, que se compararon co cultivo monofito dos cereais. O deseño experimental foi de parcelas subdivididas, asignándose a parcela principal ao cereal (centeo cv. ‘Pas’, avena cv. ‘Previsión’ ou triticale cv. ‘Senatrit’) e a subparcela á lleguminosa (sen lleguminosa, guisante cv ‘Graza’ ou veza común cv. ‘Filón’).
A dose de semente foi de 300 e 150 sementes por m2 para os cereais en cultivo puro e en mestura, respectivamente, e de 100 sementes por m2 para as lleguminosas, que sempre se sementaron en mestura. A parcela elemental foi de 6,75 m de longo e 1,36 de ancho.
Os experimentos sementáronse o 201201 (sementa de outono) e o 852003 (sementa de primavera), en Mabegondo-Abegondo (A Coruña), en zona costeira, a 150 m de altitude.Mesturas: ConclusiónsSementa de outonoDos cereais utilizados, o centeo ´Pas´ demostrou ser excesivamente agresivo nas fases iniciais do cultivo como para permitir o crecemento da lleguminosa asociada, de maneira que non parece posible obter unha forraxe co contido proteico desexado.
A avena ´Previsión´ non presentou ese crecemento inicial tan elevado, pero alcanzou unha talla considerable nas fases máis tardías do cultivo, o que provocou, por unha banda, unha menor proporción final de lleguminosa na mestura, comparada co triticale, e, por outra, un forte encamado.
O triticale foi, nestes estudos, o cereal que presentou unhas mellores perspectivas, posto que o seu crecemento resultou compatible cunha boa presenza de lleguminosas, por unha banda, á vez que resultou ser un bo titor debido a unha boa combinación entre rixidez e altura final de talo, que resultou en ausencia de encamado.O chícharo e a veza tiñan un alto contido en humidade no momento da colleita.
Como consecuencia as mesturas tiñan contidos en materia seca do 20% ou inferiores, sobre todo as mesturas con chícharo, o que debe terse en conta cando se cultivan para ensilar. É recomendable un secado previo en campo antes de meter a forraxe no silo.O chícharo resultou máis produtivo que a veza como cultivo asociado. Sementa de primavera
O centeo e a avena tiveron un espigado incompleto, mantendo moitos talos en estado vexetativo.O triticale parece ser a especie máis aconsellable para sementas de primavera tardía, tanto en cultivo monofito como en mestura con veza común ou chícharo forraxeiro, aínda que as diferenzas coa avena e o centeo foron escasas nas mesturas.Os contidos en materia seca das mesturas cereal-lleguminosa cultivadas alcanzaron niveis adecuados para ensilar sen secado previo.Variedades de cereaisEstudáronse 7 variedades de avena, 3 centeo, 11 de triticale.
O deseño experimental foi de Bloques ao azar con 4 repeticións.. A dose de semente foi de 300 sementes por m2 para os cereais, sempre en cultivo monofito, e de 100 sementes por m2 para o chícharo, que sempre se sementaron en mestura coa variedade ‘Senatrit’ de triticale, que actuou de titor.
A parcela elemental foi de 6,75 m de longo e 1,36 de ancho. Os experimentos sementáronse o 281201, en Mabegondo-Abegondo (A Coruña), a 150 m de altitude. O criterio de aproveitamento foi de cortar a variedade un mes despois do comezo do espigado. Non se cumpriu o criterio nas que encamaron antes da data prevista.Precocidad e datas de corteO triticale foi a especie máis precoz e a avena a máis tardía.
As variedades de centeo situáronse nunha zona intermedia con certo solapamiento coas de centeo e coas de avena. Co criterio de aproveitamento establecido neste ensaio as variedades precoces de triticale serían as máis adecuadas para formar parte dunha rotación con millo, con obxecto deixar o terreo libre con antelación suficiente para seméntaa do millo en maio.
O centeo ‘Pas’ podería entrar tamén neste grupo. AlturaA altura da planta pode influír no encamado porque o momento flector inducido na base é directamente proporcional á altura. As variedades de triticale son de talla inferior a todos os centeos e á maioría das avenas. Isto explica en parte que non se observaron problemas de encamado nos triticales e, pola contra, hóuboos en avenas e no centeo ‘Pas’, que tiveron que aproveitarse antes do previsto por esta razón.Rixidez do talo
Como xa se comentou, o aproveitamento das avenas fíxose en datas anteriores ás previstas pola presenza de encamado pero se observaron diferenzas no grao de encamado, polo que se fixeron estimacións visuais sobre a rixidez do talo porque inflúe en grao de encamado final. As variedades ‘Cobeña’ e ‘Previsión’ teñen o talo menos ríxido e serían, en principio, as menos apropiadas para actuar como titores.Cereais: Conclusións
Dentro de cada especie, as distintas variedades ensaiadas mostraron grandes diferenzas en precocidade de espigado, altura de planta, produción total e media diaria.Atopáronse diferenzas importantes entre as variedades de avena co respecto á rixidez do talo, o que pode estar relacionado coa súa capacidade como titores.As variedades máis precoces foron as de triticale e as máis tardías as de avena, aínda que hai un certo solapamiento entre especies.
As maioría dos triticales mostraron unha talla menor que as avenas e os centeos.As producións conseguidas oscilaron entre 10 e 14,6 tha de MS, o que pode cubrir o obxectivo daqueles gandeiros que aspiren a utilizar un cultivo de inverno aproveitado nun só corte para ensilar.Variedades de chícharoEstudáronse 10 variedades de chícharos.
O deseño experimental foi de Bloques ao azar con 5 repeticións.. A dose de semente foi de 100 sementes por m2 . Todas as variedades se sementaron en mestura con 150 sementes por m2 de triticale cv. ‘Senatrit’, que actuou de titor. A parcela elemental foi de 6,75 m de longo e 1,36 de ancho.
Os experimentos sementáronse o 281201, en Mabegondo-Abegondo (A Coruña), en zona costeira, a 150 m de altitude.Precocidade de floración e estado de desenvolvemento das distintas variedadesO inicio de floración oscilou entre o un de abril e o 14 de maio, variación que se traduciu nun estado distinto de desenvolvemento das vainas o 8 de maio, momento do corte.Produción
A produción total oscilou entre un máximo de 11 t ha-1 (variedade Canis), e un mínimo de 8,4 t ha-1 (variedade Graza), cunha tendencia a unha menor produción a medida que as variedades son máis tardías, o que é dalgún modo esperable porque están máis lonxe de completar o seu ciclo de crecemento (Táboa 9).
En todo caso, a elección hai que facela variedade a variedade, independentemente do seu grao de precocidad, porque a variedade azur é significativamente menos produtiva que Canis a pesar de ser lixeiramente máis precoz.Composición botánica e contido en proteínaA contribución do chícharo á formación do rendemento foi alta en todos os casos, oscilando entre o 53 % e o 73 %, o que repercutiu no contido en proteína bruta da mestura, que se moveu entre o 14,2 % e o 17 % (Táboa 9).Contido en humidade
O contido en materia seca da forraxe cultivada, que variou entre o 16;3 % (variedade Odalet) e o 20,7 %, foi en xeral baixo o que limita o seu ensilabilidade sen secado previoChícharos: ConclusiónsDesde o punto de vista produtivo, a eleción hai que facela variedade a variedade, independentemente do seu grao de precocidade.Pola súa mellor aptitude para ensilar é preferible elixir variedades precoces, porque teñen un maior contido en materia seca a principios de maio.
En todo caso, todas as variedades teñen un baixo contido en materia seca, polo que é necesario facer un secado previo da forraxe no campo antes de metelo no silo.Hai unha gran diferenza entre variedades no tamaño de semente. Isto hai que telo en conta porque a dose en kgha para conseguir o mesmo número de plantas pode variar de metade a dobre, o que encarece os gastos de produción.Sementa simultanea de praderías baixo triticale+chícharo en cultivo ecolóxico
O 3 de abril de 2003 sementáronse dúas parcelas da granxa ‘Arqueixal’ de produción de leite ecolóxico, situada en Albá (Pas de Rei, Lugo), sobre chans de granito a 450-500 m de altitude, cunha mestura de raigrás inglés, raigrás híbrido e trevo branco.
Logo de seméntaa da pradería sementouse unha mezcla de triticale e chícharo cunha sementadora de cereais, de modo que quedaron 4 franxas lonxitudinais duns 3 m de ancho sen sementar en cada parcela, con obxecto de comparar o establecemento da pradería nas zonas con e sen triticale+chícharo.
As franxas con triticale+chícharo, tamén lonxitudinais, tiñan un ancho que oscilaba entre 10 e 20 m, dependendo do ancho total da parcela.Establecéronse dous tratamentos con catro repeticións:
1) Pradera soa 2) Pradera mesturada con triticale e chícharo.Logo da colleita de triticale e chícharo, a pradería establecida aproveitouse en pastoreo ata o final da estación de crecemento en 2003. En 2004 as praderías aproveitáronse en pastoreo, dando un corte para ensilar na primavera. En 2004 as praderías das franxas sementadas con praderías soamente, non se distinguían visualmente das sementadas con triticale+chícharo.Sementa de praderías con triticale+chícharo:
Conclusións É posible establecer con éxito praderías sementándoas simultaneamente con triticale+chícharo en sementas de primavera.É necesario ensaiar tamén a sementa simultánea no outono para ver se se pode sacar a mesma conclusión.
Defensa do millo contra vexetación espontánea en cultivo ecolóxicoO cultivo ecolóxico non permite o uso de herbicidas para a eliminación de vexetación espontánea. Permítese soamente o uso de métodos mecánicos ou o control por chama ou infravermellosOs ensaios localizáronse na leiras sinaladas en Táboa 10 da granxa Arqueixal (Albá, Pas de Rei, Lugo) a 450-500 m de altitude, sobre chans de orixe granítico.Tratamentos:
1) Testemuña, sen labores de escarda,
2) Gradeo con bancada de púas,
3) Gradeo con bancada de púas seguido de escarda con cultivador. O gradeo fíxose cando o millo tenía uns 4-5 cm de altura e a escarda cando tiña uns 15-20 cm.
A bancada actuou sobre toda a superficie do chan traballando tanto nas entrelíneas (rúas) como dentro de cada liña. A escarda, pola contra, afectou soamente ás entrelíneas.As leiras experimentais clasificáronse en 4 categorías (graos de dificultade) desde o punto de vista do control da vexetación espontánea (malas herbas) por medios mecánicos.
O resultado máis sobresaliente é o efecto tan positivo que tivo a operación de gradeo con Vertikator “” sobre o control das malas herbas, e consecuente desenvolvemento do millo. Os resultados resaltan o interese da rotación, debendo evitarse o cultivo do millo en anos consecutivos sobre a mesma parcela, sobre todo se non se aplican herbicidas porque se incrementa a poboación das especies nativas asociadas ao cultivo do millo.
O mellor cultivo previo é, sen dúbida, a pradería sementada en rotación, porque axuda a diminuír a poboación de sementes das plantas que crecen no verán co millo.
Defensa do millo contra vexetación espontánea: ConclusiónsO gradeo cando o millo ten 4-5 cm é unha operación moi eficaz para a loita contra as malas herbas.Debe evitarse o cultivo de millo tras millo en anos consecutivos.A pradería é un excelente cultivo previo para diminuír o problema das malas herbas no cultivo de millo ecolóxico.
PROXECTOS
ACTIVIDADES
APLICACIÓNS RAX
SOCIAL
