Código do proxecto: AC2018-03
Ano de inicio: 2018
Investigador Principal: César Resch Zafra
Outros investigadores: Gonzalo Flores Calvete, Thierry Dagnac. Cooperante: Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (LIGAL)
Departamento:
Área:
ACCIÓNS DE COOPERACIÓN PARA A IMPLANTACIÓN DE PROXECTOS PILOTO, DESENVOLVEMENTO DE NOVOS PRODUTOS, PRÁCTICAS, PROCESOS E TECNOLOXÍAS NOS SECTORES AGROALIMENTARIO, AGRÍCOLA E FORESTAL
A finalización do réxime de cotas do leite de vacún en 2015 causou unha revolución na cadea láctea da UE: por unha banda, as empresas lácteas e as rexións produtores afrontan unha situación de aguda competencia polos mercados cunha tendencia a baixos prezos do leite e por outro as preferencias dos consumidores cun nivel de renda medio-alto marcan o camiño cara á demanda de produtos máis sans, auténticos e producidos de forma compatible co mantemento do medio ambiente. A planificación estratéxica realizada en diversas zonas leiteiras de países da zona atlántica da UE contempla incrementos de produción de ata un 20% no período 2015-2020 combinado con medidas para a optimización do uso dos recursos propios por razóns económicas e ambientais, elemento que na práctica define, de forma inequívoca, a fronteira entre a continuidade da actividade leiteira ou a súa desaparición nas zonas produtoras. En todo caso, nas zonas leiteiras será necesario, para o mantemento da actividade das granxas, que a produción se realice de forma eficiente para controlar os custos de produción e compensar a volatilidade nos prezos do leite, con tendencia á baixa, e dos insumos e materias primas, con tendencia á alza, o cal require ineludiblemente realizar unha adecuada valorización das forraxes producidas na explotación e un uso racional dos concentrados (EIP 2017).
Así se recoñecía no foro INIA-INLAC celebrado entre investigadores e industria en Madrid o 14 de abril de 2015, entre cuxas conclusións se sinalaba a necesidade de focalizar os esforzos da investigación aplicada en aspectos como a mellora da eficiencia dos sistemas forraxeiros das explotacións, a diferenciación do leite en función do sistema de produción, a relación entre os compoñentes do leite e a súa influencia na saúde humana, a análise da sustentabilidade dos sistemas produtivos e a súa adecuación ás demandas actuais dos consumidores.
A sustentabilidade descansa en tres alicerces: protección ambiental, crecemento económico e equidade social. Unha medida de mellora ambiental, por exemplo, só terá un efecto positivo cando conduce a unha situación de mellor equilibrio do sistema, é dicir, que a súa aplicación non comprometa os outros dous elementos de sustentabilidade (aspectos económicos e sociais) da explotación. A sustentabilidade social, por exemplo, está directamente relacionada coa aceptación social da produción de leite e da calidade de vida dos individuos que están implicados no proceso produtivo. Os puntos principais da aceptación social son o benestar animal, a produción compatible co medio ambiente, a seguridade e autenticidade alimentaria e a calidade das producións. Como indican Borreani et al. (2013) a avaliación da autosuficiencia en termos de materia seca, enerxía e proteína das granxas leiteiras pode ser introducido como un indicador da súa robustez e resiliencia.
O proxecto se focaliza na análise global de diferentes sistemas de produción de leite de vaca con base forraxeira, a desenvolver na finca experimental do CIAM, analizando o efecto sobre a autosuficiencia de alimentos e a dependencia de insumos externos, sobre a produtividade e composición do leite ao longo dunha lactación completa, sobre as emisións netas globais de CO2 eq. e sobre o custo de produción.
Palabras crave: Base forraxeira da explotación, autosuficiencia en materia seca, enerxía e proteína, uso de forraxes e outros alimentos non utilizables na alimentación humana vs. uso de concentrados, rotacións forraxeiras, calidade vs. produción forraxeira, custos de alimentación, pastoreo vs. forraxe conservada, emisións de gases de efecto invernadoiro, regulacións ambientais, calidade do leite, saúde humana.
